دستکاری های انسانی؛ عامل رخداد زمین لغزش ها

جارستان به نقل از ایسنا؛ مدیرکل زمین شناسی گیلان با بیان اینکه یکی از مهمترین عوامل رخداد زمین لغزش ها دستکاری های بشر و برهم زدن تعادل طبیعت است، گفت: با مطالعه و شناسایی نقاط پرخطر از دیدگاه رخداد ناپایداری های دامنه ای و جلوگیری از ساخت وسازهای غیراصولی می توان از بسیاری از پیامدهای ناگوار پس از رخداد زمین لغزش ها جلوگیری کرد.

زمین لغزش ها از جمله رخدادهای طبیعی هستند که همه ساله خسارات متعددی در نقاط مختلف کره زمین بر جای می گذارند. بسته به موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی، زمین ساخت و جنس رسوبات منطقه این پدیده در مناطق مختلف اثرات متفاوتی دارد که دخالت های انسان در طبیعت نیز باعث بروز یا تشدید این پدیده می گردد.

عوامل متعددی از جمله بارش باران، زمین لرزه، سیل، خشکی، از بین رفتن پوشش گیاهی، ناپایداری خاک، نوع خاک، شیب زمین یا ساخت وسازه های غیراصولی به طور مستقیم یا غیرمستقیم می تواند باعث تحرک و رخداد ناپایداری دامنه ای در قسمت هایی از سطح زمین شود.

دکتر پانته آ گیاهچی اظهار کرد: گیلان به سبب موقعیت جغرافیایی، زمین ساخت جنبا، شرایط آب و هوایی و بارندگی و نوع پوشش رسوبی که دارد از جمله مناطقی در کشور است که هر ساله زمین لغزش های فراوانی در آن رخ می دهد و خسارات جانی و مالی فراوانی را به بار می آورد.

مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی گیلان افزود: یکی از عواملی که موجب تشدید زمین لغزش ها می شود، رخداد زمین لرزه ها است. پس از رخداد زمین لرزه خرداد ۱۳۶۹ رودبار – منجیل با بزرگای ۷.۴ شاهد رخداد بالغ بر ۵۰ زمین لغزش بودیم که خسارات جانی و مالی بسیاری را برجای گذاشتند. از جمله گسل های فعال و لرزه زای استان گیلان می توان به گسل های خزر، آستارا، لاهیجان، رودبار، منجیل و جیرنده اشاره کرد که خود نشان از وجود زمین ساخت جنبا در این پهنه از ایران زمین دارد.

وی ادامه داد: شناسایی هرچه بهتر این گسل ها به عنوان سرچشمه های لرزه زا می تواند در جلوگیری و کاهش خسارات ناشی از رخداد زمین لرزه ها و در پی آن زمین لغزش ها نقش اساسی را داشته باشد.

گیاهچی با بیان اینکه رسوبات لسی و ریزدانه در اثر بارش های فراوان، نیروی کششی خود را از دست داده و به سمت پایین دامنه ها روان می شوند، گفت: هرگونه دستکاری های بشری، بارگذاری و باربرداری های غیراصولی بر روی دامنه ها سبب تشدید رخداد زمین لغزش ها می شوند. مهم ترین عامل برای پیشگیری از وقوع حوادث این چنینی، مطالعه و شناسایی نقاط مستعد ناپایداری دامنه ای، اجرای دقیق آیین نامه های احداث سازه و نظارت بر آنها و جلوگیری از هرگونه دستکاری و بر هم زدن نظم طبیعت است.

مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی گیلان با تاکید بر اینکه باید قبل از احداث هر سازه ای مکان یابی اصولی و دقیق انجام گیرد، تصریح کرد: با مطالعه و شناسایی نقاط پرخطر، از ساخت و سازهای غیر اصولی در دامنه کوه ها یا مناطق مستعد رخداد زمین لغزش خودداری کنیم زیرا در غیر اینصورت با رخداد پدیده طبیعی چون زمین لرزه و زمین لغزش، بحران بزرگی ایجاد می شود که دیگر عامل آن بلایای طبیعی نیستند بلکه ناشی از عملکرد و برهم زدن نظم طبیعی توسط بشر است.

وی با بیان اینکه مناطق روستایی به سبب موقعیت جغرافیایی خود بیشترین اثر پذیری را در رخداد زمین لغزش ها دارند، تصریح کرد: طرحی تحت عنوان «مطالعات زمین لغزش روستایی» به رئیس سازمان برنامه و بودجه استان گیلان ارائه شده که در صورت تایید و تصویب اقدامات لازم جهت شناسایی و مطالعه مناطق پرخطر در معرض زمین لغزش استان در دستورکار قرار می گیرد تا با بهره گیری از امکانات تخصصی و کارشناسی اداره کل زمین شناسی گیلان، با شناسایی این مناطق گام مهمی در پیشگیری و کاهش خسارات ناشی از این رخداد طبیعی برداریم.

یکی دیگر از عواملی که موجب تشدید رانش ها(زمین لغزش) می شود وجود گسل هاست که گیلان علاوه بر گسل های فرعی دارای هشت گسل اصلی می باشد که باید برای پیشگیری از وقوع هرگونه حوادث ناگوار این گسل ها شناسایی و مطالعه شوند.